Νέα

Γυναίκες | Ερωτική Πράξη - Σεξουαλική Δυσλειτουργία - Ανοργασμία

Αναστάσιος Δ. Καλαντζής, Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος

 

Είναι αποδεδειγμένο ότι η γυναίκα λειτουργεί εγκεφαλικά, όλες οι διεργασίες ξεκινούν και καταλήγουν στον εγκέφαλό της.

 

Η σύγχρονη γυναίκα επιθυμεί, ποθεί, διεκδικεί. Διεκδικεί την θέση της στην κοινωνία, την ίση μεταχείριση και τα δικαιώματα της ως πολίτης, την επαγγελματική καταξίωση και αναγνώριση, τον σεβασμό, την ικανοποίηση της σεξουαλικότητά της.

 

Κάνοντας μία μικρή ιστορική αναδρομή, θα δούμε ότι ο ρόλος της γυναίκας άλλαζε συνεχώς και αυτό οφειλόταν στην τεχνολογική πρόοδο αρχικά, καθώς παρατηρείται ότι, μετά την νεολιθική εποχή, η κοινωνία γίνεται πατριαρχική, εν αντιθέσει με την παλαιολιθική εποχή όπου ήκμασε ο θεσμός της μητριαρχίας. Στη συνέχεια, με την ανάπτυξη των διαφόρων πολιτισμών και θρησκειών λόγω των ηθικών αρχών, αξιών και φραγμών που έθεταν - ή όχι - οι ανδροκρατούμενες κοινωνίες και οι κυβερνώντες τους, οι άντρες ήταν αυτοί που κάθε φορά επέβαλλαν κάποιο συγκεκριμένο τρόπο ζωής, διατηρώντας με τον τρόπο αυτό την εξουσία που είχαν, την ανεξέλεγκτη ελευθερία τους, και διαφυλάσσοντας τα οικονομικά οφέλη που τους προσέφερε η θέση τους μέσα σε αυτές.

 

Στην αρχαία Αθήνα η θέση της γυναίκας ήταν πολύ υποβιβασμένη, καθώς παρέμενε κλεισμένη στο σπίτι με μόνη της ενασχόληση τις οικιακές εργασίες. Στην αρχαία Ρώμη η θέση της και οι οικογενειακές αξίες άλλαζαν συνεχώς, από την εποχή που αυτοκράτορας ήταν ο Αύγουστος, όπου εφαρμόστηκαν και θεσπίστηκαν νόμοι που προωθούσαν τις “οικογενειακές αξίες”, μέχρι και την εποχή διακυβέρνησης του Καλιγούλα και του Νέρωνα, με τη δημιουργία οίκου ανοχής μέσα στα ανάκτορα στελεχωμένου από τις συζύγους, κόρες και γιους επιφανών πολιτών και ανδρών της ανώτερης τάξης και την διοργάνωση οργίων για τους αριστοκράτες. Αργότερα, η στάση του χριστιανικού κόσμου του ύστερου μεσαίωνα και της αναγέννησης απέναντι στις γυναίκες είναι διφορούμενη και ασαφής. Αποδίδει ταυτόχρονα θετικούς και αρνητικούς χαρακτηρισμούς στις γυναίκες, χαρακτηρίζοντας τις απ’ τη μια ως ατελείς, διαβολικές, κακόβουλες κι απ’ την άλλη ευγενικές, ταπεινές και πράες.

 

Ο Botticelli εξυμνεί τη γυναίκα στην Άνοιξη, ενώ ο Giordano Bruno γράφει γι’ αυτήν, χαρακτηρίζοντας την ως «την ακραία εκείνη πληγή και διαστρέβλωση της φύσης η οποία με την εξωτερική εμφάνιση, με μια σκιά, μ’ ένα φάντασμα, μ’ ένα όνειρο, μ’ ένα γήτεμα της Κίρκης, τίθεται στην υπηρεσία της αναπαραγωγής, μας εξαπατά ως είδος ομορφιάς».

 

Η βιομηχανική επανάσταση και το φεμινιστικό κίνημα της δεκαετίας του 70, συνέβαλλαν στο να βγει η γυναίκα από το σπίτι και την οικογένεια και να περάσει στον παραγωγικό χώρο. Η γυναίκα του σήμερα καθημερινά αλλάζει πολλούς ρόλους: Αυτόν της εργαζόμενης, της κόρης, της μητέρας, της νοικοκυράς, της συζύγου, της ερωμένης. Προσπαθώντας ν’ αντεπεξέλθει σε όλες αυτές τις υποχρεώσεις καθημερινά, βρίσκει εμπόδια και δυσκολίες από το οικογενειακό ή το εργασιακό της περιβάλλον, και πρέπει να δώσει λύσεις στα προβλήματα και τις συγκρούσεις που της παρουσιάζονται και να αντιμετωπίσει αντιλήψεις και κατάλοιπα παλαιών προτύπων που υπάρχουν ακόμα και σήμερα σε πολλές κοινωνίες.

 

Η σεξουαλικότητα της γυναίκας, που μέχρι σήμερα ήταν παραμελημένη από την επιστημονική κοινότητα, αποτελεί πλέον σημαντικό τομέα διερεύνησης. Η γυναικεία σεξουαλικότητα είναι πολυπλοκότερη από του άνδρα. Σημαντικό ρόλο στην δημιουργία των σεξουαλικών προβλημάτων της γυναίκας κατά την διάρκεια της ερωτική της ζωής είναι η στάση και η συμπεριφορά του ερωτικού της συντρόφου.

 

Η Γυναικεία Σεξουαλική Δυσλειτουργία ταξινομείται σε 4 μεγάλες ομάδες διαταραχών.

 Διαταραχές της Επιθυμίας

 Διαταραχές της Διέγερσης

 Διαταραχές του Οργασμού

 Διαταραχές του Πόνου

 

Η σεξουαλική επιθυμία είναι η αρχή του ερωτικού κύκλου και της ερωτικής πράξης. Οι διαταραχές σεξουαλικής επιθυμίας εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως μακρόχρονη αποχή, διαπροσωπικές διαφορές με τον (την) σύντροφο, σωματική κόπωση, άγχος, χρόνιο στρες, Θρησκευτικά και Κοινωνικά ταμπού, έλλειψη εκπαίδευσης γύρω από το σεξ. Τα αίτια μπορεί να είναι οργανικά (αγγειακά, νευρογενή, ορμονικά, χρόνιες παθήσεις, χρήση φαρμακευτικών ουσιών, λοιμώξεις, λανθάνουσες κακοήθεις παθήσεις του κατώτερου ουρογεννητικού), ψυχογενή (κατάθλιψη, άγχος απόδοσης) ή λόγο ηλικίας. Οι διαταραχές της σεξουαλικής επιθυμίας χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: α) την Υποτονική Σεξουαλική Επιθυμία, όπου πρόκειται για δυσκολία ή απουσία ερωτικών φαντασιώσεων και επιθυμίας για σεξουαλικές δραστηριότητες και που μπορεί να οφείλεται στην κούραση, στο άγχος, στις πολλές υποχρεώσεις στις οποίες πρέπει να αντεπεξέλθει καθημερινά ή στις συγκρούσεις και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει με τον σύντροφό της, και β) στην Σεξουαλική Αποστροφή, όπου στην περίπτωση αυτή παρατηρείται η αποστροφή ή αποφυγή γενικά οποιασδήποτε επαφής με τα γεννητικά όργανα και κάθε γενετικής σεξουαλικής επαφής, είτε με ένα σύντροφο είτε μέσω αυτοϊκανοποίησης και παρατηρείται σε γυναίκες με ψυχοπιεστικές, τραυματικές εμπειρίες και βιώματα της ζωής της (βιασμός, καρκίνος, βιολογική αναπηρία, κακή σχέση με τον σύντροφο της).

 

Αναλύοντας την σεξουαλική διέγερση της γυναίκας, αναφερόμαστε συγκεκριμένα στην εφύγρανση του κόλπου και την διεύρυνση του κολπικού χώρου, την υπεραιμική διόγκωση της κλειτορίδας, την αύξηση του όγκου των μαστών και την σκλήρυνση των θηλών, με συνωδά φαινόμενα της την αύξηση των ρυθμών της αναπνοής και της καρδιακής λειτουργίας. Στην περίπτωση που παρατηρείται έλλειψη ή αδυναμία να διατηρήσει τα στοιχεία αυτά κατά την διάρκεια του ερωτικού παιχνιδιού μέχρι την ολοκλήρωσή του τότε μιλάμε για διαταραχή διέγερσης. Τα αίτια της πάθησης αυτής μπορεί να είναι οργανικά ή να σχετίζονται με την χρήση φαρμάκων και τοξικών ουσιών, αλλά τις περισσότερες φορές οφείλεται σε ψυχολογικούς παράγοντες όπως το άγχος απόδοσης, αυξημένη προσδοκία του συντρόφου, η στάση του συντρόφου κλπ.

 

Ο οργασμός είναι το κυρίαρχο κεφάλαιο της γυναικείας σεξουαλικότητας και αποτελεί ένα πολύπλοκο και πολυπαραγοντικό σύστημα δεδομένων. Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει σε γυναίκες του δυτικού κόσμου, το 15% των γυναικών δεν έχουν έρθει ποτέ σε οργασμό, ενώ το 50% των γυναικών που έχουν οργασμό δηλώνουν ανικανοποίητες από την ποιότητα του οργασμού και από την συχνότητά του. Αντίστοιχα στοιχεία της Mayo Clinic δείχνουν ότι 1 στις 5 γυναίκες εμφανίζουν προβλήματα οργασμού και, σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ψυχιατρική Ένωση, το συνολικό ποσοστό των γυναικών με διαταραχή οργασμού - ανεξαρτήτως κοινωνικού υποστρώματος, προσωπικότητας, πολιτισμικού και πνευματικού επιπέδου και κουλτούρας – ανέρχεται στο 30% παγκοσμίως.

 

Δίνοντας τον γενικό ορισμό Διαταραχή του οργασμού – Ανοργασμία, αναφερόμαστε στην επανειλημμένη καθυστέρηση ή απουσία οργασμού ύστερα από μια φυσιολογική σεξουαλική διέγερση. Τα αίτια μπορεί να είναι οργανικά, ψυχογενή ή λόγω ηλικίας, και προκαλεί δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις και έντονη υποκειμενική ενόχληση.

 

Θέλοντας όμως να προσεγγίσουμε ουσιαστικά αυτό το κυρίαρχο θέμα για την γυναικεία σεξουαλικότητα, θα προσπαθήσουμε να το αναλύσουμε σε βάθος έτσι ώστε να δώσουμε απαντήσεις σε ερωτήματα και απορίες που δημιουργούνται και να διαχωρίσουμε τον «μύθο» από την «πραγματικότητα».

 

Σημαντικό ρόλο στον οργασμό της γυναίκας παίζει η ηλικία. Με την πάροδο της ηλικίας, η γυναίκα αποκτά μεγαλύτερη σεξουαλική εμπειρία, μαθαίνει περισσότερα για την σεξουαλικότητά της, αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και έτσι μπορεί να έχει καλύτερη σεξουαλική διέγερση και να βιώσει καλύτερες οργασμικές κορυφώσεις. Καθοριστικός επίσης είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον εαυτό της, η αυτοεκτίμηση της και η αποδοχή της εικόνας της και της εικόνας του σώματός της, αλλά και η συνεχής αποδοχή που εισπράττει από τον σύντροφό της.

 

Κατά την διάρκεια της σεξουαλικής πράξης, συχνά οι γυναίκες εγκλωβίζονται στην προσπάθειά τους να φτάσουν σε οργασμό. Όλη η σεξουαλική τους συμπεριφορά επικεντρώνεται σε αυτό τον σκοπό, με αποτέλεσμα να μην νοιώθουν καμία ικανοποίηση από την ερωτική πράξη (σωματική, συναισθηματική, πνευματική).

 

Μελέτες του William Masters & της Virginia Johnson απέδειξαν ότι ο γυναικείος οργασμός είναι ένας συναισθηματικά εξαρτημένος. Παρόλο που οι γυναίκες διαθέτουν πολυοργασμική κορύφωση, η γυναίκα ικανοποιείται με τον έναν οργασμό και δεν επιθυμεί άμεση επανάληψη, παρ' όλο που εξακολουθεί να συμμετέχει με σεξουαλική διέγερση και ενδεχόμενη νέα οργασμική κορύφωση, αν ο σεξουαλικός της σύντροφος συνεχίζει να της προκαλεί σεξουαλικό ερεθισμό.

 

Ως μηχανισμός, ο γυναικείος οργασμός δεν είναι απόλυτα γνωστός. Φαίνεται όμως να ξεκινάει από το οργασμικό οροπέδιο (πλατό) που είναι η συνέχεια της σεξουαλικής διέγερσης της γυναίκας, προκειμένου, μέσα από τα νεύρα και τα αγγεία που ρυθμίζουν την αγγειοδιαστολή και την υπεραιμία των γεννητικών οργάνων σε συνεργασία με τα κέντρα του εγκεφάλου που ρυθμίζουν τη λειτουργία αυτή, να επέλθει η ολοκλήρωση της εφύγρανσης του κόλπου, η τάση της διόγκωσης των γεννητικών οργάνων, κυρίως του αιδοίου (χείλη), δημιουργώντας μέσα από το παρασυμπαθητικό σύστημα τις συγκινησιακές αντιδράσεις που η γυναίκα βιώνει τη στιγμή της πλήρους οργασμικής έξαρσης, διάρκειας περίπου 6-8 δευτερολέπτων: δηλαδή, αύξηση της καρδιακής συχνότητας στο διπλάσιο, πλήρης διόγκωση των μικρών και των μεγάλων χειλέων του αιδοίου, αύξηση του μυϊκού τόνου του περινέου και του πρωκτού, συσπάσεις της μήτρας, μεταβολή του χρώματος του κόλπου σε έντονο ερυθρό ή κυανέρυθρο.

 

Η διαταραχή του οργασμού φαίνεται να συσχετίζεται με την κλειτοριδική ή κολπική αίσθηση κορύφωσης, ανάμεσα στις οποίες οι διαφορές είναι μεγάλες σε ορισμένες γυναίκες και χαρακτηρίζονται τόσο από την απουσία του κολπικού οργασμού κατά τη συνουσία, όσο και εκείνη του κλειτοριδικού (ερεθισμό με το χέρι). Μερικές γυναίκες μπορούν να βιώσουν οργασμό με ερεθισμό της κλειτορίδας εκτός σεξουαλικής πράξης, αλλά δεν μπορούν να φτάσουν στον οργασμό στη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, αν δεν υπάρχει και σύστοιχος κλειτοριδικός ερεθισμός με το χέρι τους ή με το χέρι του συντρόφου τους.

 

Ενώ υπάρχει η θεραπεία για την διαταραχή οργασμού, μόνο ένα μικρό ποσοστό γυναικών αποκαλύπτουν το πρόβλημά τους και οι περισσότερες καταφεύγουν στην προσποίηση, αφού δεν υπάρχει ορατός τρόπος ο σύντροφός τους να αντιληφθεί την απουσία του γυναικείου οργασμού. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι γυναίκες θεωρούν την έλλειψη οργασμού “αδυναμία” και φοβούνται ακόμα ότι θα φέρουν τον σύντροφό τους σε δύσκολη θέση κάνοντας τον να αισθανθεί “ανεπαρκής” .

 

Η 4 μεγάλη ομάδα της Γυναικείας Σεξουαλικής Δυσλειτουργίας είναι οι Διαταραχές Σεξουαλικού Πόνου που παρουσιάζονται στη γυναίκα κατά την διάρκεια του ερωτικού παιχνιδιού ή κατά την διάρκεια της σεξουαλική πράξης. Ο πόνος στην γυναίκα ταξινομείται σε δύο κατηγορίες. α) Ο Κολεόσπασμος, που ορίζεται ως συνεχόμενος ή επίμονος ακούσιος σπασμός των μυών του έξω τριτημορίου του κόλπου που παρεμποδίζει τη συνουσία και οφείλεται ουσιαστικά σε ψυχογενή αίτια, όπως αίσθημα ενοχής, ηθικές και κοινωνικές αντιλήψεις και ταμπού και θρησκευτικές πεποιθήσεις, και β) Η Δυσπαρευνία, όπου, και στην περίπτωση αυτή, παρατηρείται συνεχόμενος ή επίμονος πόνος στα γεννητικά όργανα αλλά κατά τη διάρκεια της συνουσίας. Τα αίτια μπορεί να είναι οργανικά (αγγειακά, νευρογενή, ορμονικά, χρόνιες παθήσεις, χρήση φαρμακευτικών ουσιών, λοιμώξεις, λανθάνουσες κακοήθεις παθήσεις του κατώτερου ουρογεννητικού), ψυχογενή (κατάθλιψη, άγχος απόδοσης) ή λόγω ηλικίας. Πάντως, και στις δύο περιπτώσεις διαταραχής πόνου, η συμπεριφορά του συντρόφου και η στάση του είναι καθοριστική για την μείωση ή αύξηση του συμπτώματος ή την αντιμετώπιση και επίλυση του προβλήματος.

 

Επίσης ένα μεγάλο πρόβλημα υγείας – ταμπού, που αφορά γυναίκες κάθε ηλικίας και επηρεάζει άμεσα την ψυχολογία τους και τη σεξουαλικότητά τους, είναι η Χαλάρωση του Κόλπου . Κάποια από τα αίτια είναι η εγκυμοσύνη, ο τοκετός, η εμμηνόπαυση, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η δυσκοιλιότητα, ο χρόνιος βήχας και προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις (αφαίρεση μήτρας). Η Χαλάρωση του Κόλπου εμφανίζεται όταν κάποιο από τα όργανα της γυναικείας πυέλου (μήτρα, ουροδόχος κύστη κλπ.) προβάλει ή προεξέχει από τον κόλπο. Μερικές γυναίκες δεν έχουν ιδιαίτερα συμπτώματα, άλλες πάλι αισθάνονται ένα «μπούκωμα» στην περιοχή των γεννητικών οργάνων ή ότι κάτι προεξέχει στον κόλπο τους. Άλλα συμπτώματα είναι η ακράτεια των ούρων ή των κοπράνων, δυσκολία στην ούρηση, διακοπτόμενη ροή στην ούρηση, δυσκοιλιότητα, πόνος – πίεση - ερεθισμός στον κόλπο, κολπική αιμόρροια, πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής και αίσθημα «τραβήγματος» ή «τεντώματος» στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Η χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος είναι σύντομη, το δε αποτέλεσμα είναι θεαματικό και εμφανές από την πρώτη στιγμή.

 

Η σεξουαλική υγεία είναι εξίσου σημαντική και για τα δύο φύλλα ανεξαρτήτως ηλικίας. Το άγχος, ο φόβος και τα ταμπού παραμορφώνουν την επιθυμία και καταστέλλουν την διέγερση. Μια γυναίκα έχει επαρκή επιθυμία και διέγερση και μπορεί να έχει οργασμό όταν νοιώθει ψυχικά και συναισθηματικά ολοκληρωμένη, αισθάνεται ασφαλής, ενώ παράλληλα εισπράττει το σεβασμό, το ενδιαφέρον και την ερωτική επιθυμία του συντρόφου της.

 

 

Βιβλιογραφία

1. «Σεξουαλικές διαταραχές & Διαταραχές της Ταυτότητας Φύλου», www.psychologia.gr

2. Ειρήνη Τζελέπη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια – «Ερωτική Eπιθυμία», www.psychologynet.gr

3. Ε.Μ.Α.Σ. (Εταιρεία Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας) – «Γυναικεία Σεξουαλική Υγεία», www.emas.gr

4. Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος-Ψυχίατρος – «Υποτονική Σεξουαλική Επιθυμία», www.askitis.gr

5. Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος-Ψυχίατρος – «Διαταραχές της Σεξουαλικής Διέγερσης», www.askitis.gr

6. Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος-Ψυχίατρος – «Σεξουαλική Αποστροφή», www.askitis.gr

7. Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος-Ψυχίατρος – «Διαταραχή Ανεσταλμένου Οργασμού», www.askitis.gr

8. Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος-Ψυχίατρος – «Διαταραχές του Πόνου», www.askitis.gr

9. Ε. Ελευθερίου, Ψυχοθεραπεύτρια-Κλινική Θεραπεύτρια Σεξουαλικών Διαταραχών – «Οργασμική Διαταραχή», 14/05/2011, www.zougla.gr

10. Ελληνικό Σεξολογικό Ινστιτούτο, Γυναικείος οργασμός 11. Μαργαρίτα Φυλακτού, www.vrahokipos.net